Vandaag in de serie met prijswinnaars een treinenspel. Ticket to Ride (duits: Zug um Zug) is een spel waarin spelers steeds een traject tussen twee naburige steden claimen, in een poging om een aantal langere routes (tickets) te vervullen. Zowel het claimen van een traject als het vervullen van eigen tickets levert punten op. Een ticket op de hand hebben maar niet vervullen levert echter minpunten op.
Een kleurrijk spel, met eenvoudige regels, maar altijd spannend. Zou het daarom zo vaak bekroond zijn?
Allereerst het bord: dat toont de Verenigde Staten en een stukje Canada. Diverse grote steden zijn aangegeven, en tussen deze steden liggen lijnen bestaande uit vakjes in diverse kleuren. Sommige lijnen zijn enkel, andere zijn dubbel. Per (enkele) lijn hebben alle vakjes dezelfde kleur.
Verrassing 1: de kleuren van de lijnen komen overeen met de kleuren van de wagon-kaarten die in het spel zitten. De logica daarvan komt nog.
Verrassing 2: de vakjes zijn zo groot dat de plastic treintjes die de spelers krijgen er precies op passen. Want dat is wat er gebeurt: de spelers plaatsen hun treintjes op het bord om steden te verbinden. Maar, ik loop alweer op de zaken vooruit…
Bij aanvang van het spel krijgen de spelers 45 treintjes en een markeersteen in hun kleur, een set van drie tickets (waarvan ze er minstens twee moeten houden), en vier wagon-kaarten.
Tijdens elke beurt kan een speler kiezen uit drie acties: of: (1) twee wagon-kaarten nemen, of: (2) een route claimen, of: (3) nieuwe tickets nemen.
Als een speler twee wagon-kaarten neemt mag hij kiezen uit de vijf open liggende kaarten, of de bovenkant van de trekstapel (een dichte kaart). Deze kaarten hebben acht verschillende kleuren, en dat zijn ook de kleuren die op het bord voorkomen. Verder zit er in deze stapel nog een aantal kaarten met locomotieven in alle kleuren van de regenboog. Dat zijn dan ook de jokers. De spelers mogen zelf kiezen welke kaarten ze nemen, met een enkele uitzondering: als een speler een openliggende joker pakt mag hij geen tweede kaart meer pakken. Een open joker mag ook niet als tweede kaart genomen worden. Direct na het nemen van een open kaart wordt de nu lege plek overigens weer gevuld met een nieuwe kaart van de dichte stapel.
Als een speler een route wil claimen moet hij (a) voldoende wagon-kaarten hebben in de juiste kleur, en (b) voldoende treintjes in zijn voorraad om het traject (de enkele lijn) in zijn geheel op te vullen met eigen treintjes. De meeste trajecten hebben een van de acht kleuren van de wagon-kaarten. Daarop mag een speler dus alleen zijn treintjes plaatsen als hij het juiste aantal kaarten in die kleur aflegt, eventueel aangevuld met jokers. Sommige trajecten hebben grijze vakjes, deze routes mogen worden geclaimd met een willekeurige kleur… maar wel met allemaal kaarten in dezelfde kleur! Bij het claimen van een route wordt de speler direct verblijd met een aantal punten. Bij lijnen uit 1 of 2 vakjes nog evenveel punten als hij kaarten speelde/treintjes plaatste, maar bij grotere aantallen worden ook meer punten toegekend. Overigens zijn bij gekleurde dubbele lijnen de twee lijnen in verschillende kleuren uitgevoerd.
Als derde actie kan een speler kiezen om drie nieuwe tickets van de betreffende dichte stapel te nemen. Uit deze drie kaarten mag de speler er maximaal twee terugleggen onder de stapel. De tickets die hij behoudt dient hij ook te vervullen, op straffe van minpunten. Tickets worden door de spelers geheim gehouden, zodat de tegenstanders niet weten welke trajecten je nodig zou (kunnen) hebben. Elk ticket verbindt twee steden op de kaart met elkaar. De namen van de steden zijn genoemd, maar op de kaartjes is ook een verkleinde afbeeldeing van het bord opgenomen, met twee gekleurde stippen op de plaatsen waar de twee betreffende steden liggen. Elk ticket heeft een bepaalde waarde: het minimale aantal vakjes tussen deze twee steden. Zoals al gezegd, het vervullen van een ticket levert aan het einde van het spel een bepaald aantal punten op, het niet vervullen van een ticket betgekent minpunten.
Het einde van het spel wordt bereikt als een van de spelers minder dan drie treintjes in zijn voorraad over heeft. Iedere speler mag dan nog een beurt uitvoeren.
Op de tweede foto is goed te zien hoe spelers met hun treintjes hele trajecten kris-kras door de VS hebben gemarkeerd.
Zoals ik bovenaan al schreef: de regels zijn eenvoudig maar het is altijd spannend. Het is ook elke beurt opnieuw de afweging: extra kaarten pakken, of toch maar eerst dat ene stukje claimen waarvoor je de kaarten al hebt, omdat een ander er misschien ook op aast. En vooral als een cruciaal stukje van je route niet dubbel maar slechts enkel is uitgevoerd wil je dat waarschijnlijk zo snel mogelijk claimen, voordat het te laat is en je een heel eind om moet rijden. En: wanneer waag je de gok om een extra ticket te nemen? Niet te laat in het spel, want je wilt het ook nog vervullen. Minpunten zijn zo zuur…
En verder…?
Niet alleen heeft de uitgever van dit spel de ziekten uitbreidingitis en variantitis opgelopen, de spelers kunnen er ook wat van. Days of Wonder heeft verschillende uitbreidingen en varianten uitgebracht, met andere landkaarten, andere kaartjes, andere kleuren treintjes (als je alle varianten hebt zou je met zeven personen kunnen spelen…) en ook andere (extra) regels. Maar ook diverse spelers hebben hun eigen varianten gemaakt, van een (hun eigen) land, of zelfs van een heel continent. Niet zo verrassend, de regels zijn simpel en een nieuwe kaart met de bijbehorende tickets is het enige wat je hoeft te maken. Overigens hebben diverse van deze speler-uitbreidingen ook nog weer bepaalde specifieke regels…
Gewonnen prijzen
- Japan Boardgame Prize (2006, beste Japanse spel)
- Hra roku (2006)
- Golden Ace (2005)
- Årets Spel (2005, beste familiespel)
- Vuoden Perhepeli (2005)
- Juego del Año (2005)
- The Diana Jones Award (2005)
- Origins Awards Winner (2004, bordspel)
- Spiel des Jahres (2004)
- Meeples’ Choice Award (2004)
- Boardgameratings.com (2004, beste familiespel)
- Japan Boardgame Prize (2004, beste spel voor gevorderden)
Links
- Ticket to Ride
- Days of Wonder
- Naturelich Games: alle artikelen op die site over Ticket to Ride, inclusief alle speler-varianten daar bekend