Net bij Venlo de grens over, midden in het Ruhrgebied, ligt Essen. Aan de zuidkant van het centrum, in stadsdeel Rüttenscheid, ligt het Grugapark, een van de grootste stadsparken van Duitsland. En aan de rand van dat mooie park ligt het heilige land van de bordspelwereld: de Messe Essen.
In deze beurshallen, die de tiende plaats bezet in de lijst grootste beurshallen in Duitsland, vond van 24 tot en met 27 oktober weer Spiel plaats. Hierbij een verslagje van hoe ik de beurs beleefd heb.
Woensdag
We zijn al vaker op woensdag richting Essen getrokken voor Spiel, maar dit jaar was de eerste keer met de ‘full experience’, inclusief de persconferentie op woensdagochtend. In congreszaal Europa, boven hal 3 in congres centrum West, stonden soep en wraps klaar voor de internationale pers op bordspelgebied. Hier vertelde Dominique Metzler, voorzitter van beursorganisator Merz Verlag, over de groei van Spiel, de groei van de bordspelwereld algemeen, en de ambities voor de toekomst.
Wat vooral leuk was om te zien was de verschillen tussen de beurs van dit jaar en de beurs van 2014, het eerste jaar in Hal 1, 2 en 3. Hier zag je heel goed hoe erg de beurs gegroeid is de laatste jaren, zeker als je bedenkt dat toendertijd de verhuizing naar de ‘nieuwe’ hallen al een gigantische groei was.
Na de persconferentie was er de mogelijkheid in hal 1A over de ‘Neuheitenschau’ te lopen, een hal met allemaal kleine standjes waar uitgevers een kort overzicht geven van hun nieuwe spellen. Bovendien is deze setting ook altijd leuk om een aantal bekende uitgevers te treffen in relatieve rust.
Hierna zijn we nog even door de beurshallen gelopen, en konden we bij Boardcubator het eerste spel van de beurs spelen: Project L. Je gaat met Tetris achtige tegeltjes een bepaalde vorm leggen in je opdrachtkaarten. Is de opdrachtkaart af, dan is die punten waard, en krijg je een nieuw tegeltje. Tegels die je gebruikt hebt voor het maken krijg je terug, waardoor het spel ook een engine builder aspect heeft.
Leuk, simpel spel, wat erg goed bevallen is. Helaas voldeed de productiekwaliteit niet aan de verwachtingen/eisen van de uitgever, waardoor ze de voorraad niet konden verkopen. Deze blijft echter wel op de radar staan, want hij was echt goed.
Hierna was het tijd om richting hotel te gaan, waar we herenigd werden met de tweede auto die wat later kwam. In het restaurant bij het hotel nog wat gegeten, waarna we richting escaperoom trokken. Na met twee teams succesvol ontsnapt te zijn, zijn we redelijk op tijd naar bed gegaan om de volgende dag fris de beurs op te kunnen.
Donderdag
De eerste echte beursdag staat voor ons (Pieter, Renee en mezelf) als bordspelcommissie vooral in het teken van veel lopen, veel praten, meetings met uitgevers en spellen voor de Roll The Dice collectie ophalen. We proberen altijd zoveel mogelijk op de donderdag te plannen, zodat we de andere dagen privé over de beurs kunnen lopen. Dat betekent echter ook dat er weinig tijd is om spellen te spelen, en omdat we zo efficiënt mogelijk van stand naar stand lopen zien we ook altijd vrij weinig van de beurs zelf. Op de drukte in de gangpaden na dan.
Toen we rond 6 uur voor de tweede keer met overvolle tassen en een uitpuilend IKEA karretje naar de auto liepen, hadden we alle commissie verplichtingen afgewerkt, en hadden we nog een klein uurtje over. Doodmoe van het vele lopen en praten zijn we terug hal 1 ingelopen, waar we een lege tafel zagen bij Queen Games. Voor de tweede keer die dag konden we eindelijk zitten! Het spel was The Queen’s Collection, een klein spelletje wat vooral bedoeld is als viering van de vele succesvolle spellen die Queen Games door de jaren heen heeft uitgegeven. Het spel heeft vier varianten (solo, team, coop, competitief), en draait om het plaatsen of nemen van pionnen op verschillende kaarten. Het leuke is dat op alle kaarten een spel van Queen Games staat, en onze demoër was onder de indruk van hoeveel wij er kenden.
Na een erg vermoeiende, maar stiekem toch ook wel leuke dag, was het tijd voor het traditiegetrouwe diner bij de Dampfe in stadsdeel Borbeck. Helaas verliep het erg chaotisch, maar het was wel gewoon weer erg lekker eten.
Bij terugkomst in het hotel hebben we nog alle administratie van de nieuwe spellen bijgewerkt, en konden we rond half 2 ’s nachts eindelijk gaan slapen.
Vrijdag
Ondertussen liepen we al twee dagen in Essen rond, maar hadden we eigenlijk nog niets van de beurs gezien. Op vrijdag tijd om daar verandering in te brengen! Omdat we met onze perskaarten 20 minuten eerder naar binnen konden, zijn we meteen naar de stand van de Dice Tower gelopen om in de rij te gaan staan voor kaartjes voor hun live show later die dag.
Met twee kaartjes per persoon op zak daar in de buurt nog even rondgekeken, en we zagen een lege tafel met Welkin. In dit spel van Ankama ga je grondstoffen produceren om contracten te vervullen. Het vervelende is alleen dat de waarde van de grondstoffen variabel is en beïnvloed kan worden door de andere spelers. Bovendien heeft het spel een interessante balans met het produceren van grondstoffen. Elke keer dat je produceert, moet je een grondstof fiche omdraaien. Door fiches dicht te draaien kun je die grondstof niet meer produceren, maar produceer je wel meer units van een andere grondstof. Wil je later toch die grondstof weer produceren, moet je hem dus opendraaien, waardoor je weer minder grondstoffen in een keer kunt produceren. Erg leuke balans.
Nadat onze beide tafels tegelijk klaar waren met Welkin, zijn we op dezelfde stand verhuisd naar een grote tafel met Poisons. In Poisons heeft iedereen een drankje vast wat rond de hele tafel gaat. Iedere andere speler stopt een kaart in je drankje, en als je je drankje teruggekregen hebt, heb je de keuze om het wel of niet op te drinken. De clue is dat iedere speler een vergifkaart heeft, en zodra er minstens een vergifkaart in je drankje zit ga je dood als je het opdrinkt (0 punten). Drink je je drankje niet, krijg je 1 punt. Drink je je drankje wel, en overleef je het, dan krijg je het volledige aantal punten van die ronde, afhankelijk van je opengedraaide kaart. Dit puntenaantal is niet voor iedereen gelijk, en je loopt met een hoog puntenaantal dus meer risico om vergiftigd te worden dan met een lage puntenwaarde.
Toen we wat aan het rondlopen waren door hal 1 en 2, zagen we Wilfred, Stef en Maureen Spinning Maze spelen. Op hun aanraden zijn wij toen gaan zitten bij de thematische variant Daedalus’ Maze. Dit spel gebruikt hetzelfde mechanisme van een draaiend doolhof, maar speelt toch wezenlijk anders dan de abstracte variant. Het doel is om met een van je pionnen het midden van het doolhof te bereiken, de kroon te pakken en weer buiten te geraken. Na elke ronde draait het doolhof echter, waardoor je goed moet plannen waar je heenloopt. Raakt een pion op enig moment ingesloten (door muren of door andere pionnen), dan is deze dood en verdwijnt van het bord.
Het principe van het draaiende bord was leuk, en het Grieks-mythische thema was mooi vormgegeven, maar het spel zelf viel wat tegen. Ik had de indruk dat de regelset van Spinning Maze wat minder langdradig was, en een leukere spelervaring biedt.
Helaas viel ook Witless Wizards van Drawlab Entertainment wat tegen. In dit spel vechten de spelers als wizard tegen elkaar, waarbij de laatste speler die overblijft de winnaar is. Hiervoor pak je elke beurt twee kaarten. Een voorwerp (wapen, armour of artefact) houd je zelf, de andere geef je aan een tegenstander. Hierna val je een andere speler aan.
Het spel ziet er zeker leuk uit, en in de benamingen van de artefacten en karakters zit een flinke lading humor, maar ik vond het spel zelf wat te simpel om echt potten te kunnen breken.
Wij zijn volgens mij ruim een kwartier bezig geweest met het bouwen van level 3, waarna er zich een hele groep toeschouwers om ons heen verzameld had. Zelfs onze demoër was onder de indruk dat het ons (met veel pijn en moeite, level 3 is echt moeilijk!) gelukt was, want toen ik de blinddoek weer afdeed zei ze alleen maar “Respekt!”.
Erg leuk teamspel waarbij het zeker helpt als je elkaar vrij goed kent.
Voor het laatste spel van de beurs van die dag schoven we aan bij de stand met de slechtste demoërs van de beurs. De demoërs op de stand van Devir hebben ons zo vakkundig genegeerd dat we zelf maar begonnen zijn met het lezen van de spelregels van Silk. Ik heb er geen moeite mee om zelf regels te lezen als er te weinig demoërs op de stand zijn, maar hier waren ruim voldoende mensen aanwezig die liever zinloos toekeken hoe mensen speelden dan ons uitleg te geven.
En dat is jammer, want het geeft Silk onterecht een nare ervaring. Het spel is namelijk zeker niet slecht. In het spel heeft iedere speler een kudde zijderupsen, die migreren over de boerderij, en na het grazen punten opleveren. Door middel van een herder en een hond kun je de kuddes sturen (ook van andere spelers), maar pas op voor het roofdier met de moeilijke naam, want die eet de rupsen op.
Zaterdag
Als de aliens later aanwijzingen geven over welke voorwerpen ze willen hebben, mogen ze dus alleen die tekens gebruiken en moeten de Egyptenaren deduceren welk voorwerp ze bedoelen.
Dit hele gedoe heeft een voordeel en een nadeel. Ik vind het persoonlijk een leuke twist om ook elkaar te moeten leren begrijpen. Het zorgt er echter ook voor dat het spel langdradiger wordt. Eigenlijk te langdradig voor wat het is, en dat is jammer want ik vind het leuker dan bijvoorbeeld Codenames.
Nu we toch in hal 3 waren, zijn we daar nog wat langer blijven rondlopen, en kwamen we langs een lege tafel Pappy Winchester, een biedspel van Blue Orange Games. Een voor een worden 19 verschillende stukjes land geveild, die voor iedereen een andere puntenwaarde hebben. Zo krijgt de ene speler bijvoorbeeld bonus voor bosgebieden, terwijl iemand anders juist bonus krijgt voor gebieden aangrenzend aan de rivier.
De zaterdag was duidelijk de drukste dag van de beurs, en na het slingeren door hal 3 en 4 vonden we pas weer in hal 5 een vrije tafel om iets te spelen. Onze groep van zes splitste op om twee tafels Free Market NYC te bezetten bij Unique Board Games. Een ding is ze zeker gelukt, het is een unieke ervaring geworden…
Waar Devir de prijs wint voor slechtste demoërs, wint Free Market de prijs voor slechtste uitleg van de beurs. In plaats van het spel en de samenhang tussen fases uit te leggen, kregen we steeds slechts de broodnodige uitleg om een handeling uit te voeren. De mededeling “de startspeler mag nu werkers inzetten op acties” was alle uitleg die we kregen bij de actiefase. Wat zijn de verschillende acties? Hoe hangen de acties samen? Wat is de donatietoren die op mijn speloverzicht genoemd wordt? Allemaal vragen die onbeantwoord bleven.
We hebben het twee rondes geprobeerd, daarna zijn we verder gelopen. Het spel was al niet erg goed, maar de uitleg was echt abominabel slecht.
Na regen komt echter zonneschijn, want van de slechtste uitleg van de beurs gingen we naar de beste uitleg van de beurs. De demoër van Forbidden Games is vijf minuten aan het woord geweest, waarna niemand van ons vragen had en we alles over Raccoon Tycoon wisten wat we moesten weten om het spel goed te kunnen spelen. Wat een verademing!
En het was nog een goed spel ook. Raccoon Tycoon is een van mijn hoogtepunten van de beurs geweest. Je acties zijn snel en simpel, waardoor het lekker vlot speelt, terwijl er genoeg diepgang in zit om uitdagend te zijn. Het was wel de dag van de biedspellen, want ook hierin zit een veiling element. Het is een klein beetje een puntensalade met gebouwen, aandelen (set collection) en stations die punten opleveren, maar het is toch niet onoverzichtelijk. Erg leuk.
Ondertussen begon het al weer wat later te worden, en werd het halverwege de middag toch wel duidelijk rustiger. Bij WizKids vonden we een lege tafel met Merlin’s Beast Hunt, een dobbelspel waarin je met kaarten en dobbelstenen muren bouwt om monsters te vangen. Voor gevangen monsters krijg je punten, net als voor je muren. Elke muur heeft een type, en is meer punten waard als het type van de muur klopt met het type op de dobbelstenen die je gebruikt om de muur te plaatsen.
Modiphius Entertainment had eigenlijk geen demotafels, maar ze hadden een exemplaar van Agatha Christie: Death on the Cards liggen, en die wilden we toch wel graag proberen. Gelukkig kon dat, er was een lege tafel, er werden wat stoelen verzameld en we kregen een snelle uitleg. Omdat het spel nog niet officieel uit is, kende de demoër het niet perfect, dus we moesten nog een beetje lezen, maar het hiep alvast wel om een overzicht te hebben.
Elke speler heeft drie geheimen, die dicht voor je liggen. Een van de spelers heeft als geheim dat hij de moordenaar is, en als die kaart open gedraaid wordt heeft die speler verloren. Is voor die tijd de trekstapel kaarten op, dan wint de moordenaar. Verder speel je steeds in je beurt setjes kaarten uit, met karakters uit de werelden van Agatha Cristie. Meestal zorgen setjes ervoor dat er iemand een geheim open moet draaien.
Ondertussen zat de dag er al weer bijna op, en op weg naar de uitgang zagen we nog een lege tafel bij Mandoo Games, waar we No Swap No Pay gespeeld hebben. In dit spel zijn de spelers een groep piraten, die samen de buit van recente plunderingen gaan verdelen. Er worden twee munten per speler uit de zak getrokken en open op tafel gelegd, waarna iedereen twee munten mag kiezen en in zijn zakje mag stoppen. Afhankelijk van de kleur scoren munten op verschillende kleuren.
Nadat iedereen er twee heeft gekregen, moet iedereen om de beurt een andere speler uitdagen om hun zakjes te ruilen. Wordt de ruil geweigerd, dan mag je een munt stelen, anders wordt er gewoon geruild. Op die manier probeer je aan het eind van het spel de meest waardevolle zak over te hebben.
Omdat wij met drie speelden, deed er een AI in de gedaante van Davy Jones mee. Hij had ook een zak en hij accepteert altijd een ruil. Uiteraard zaten wij elkaar zo erg dwars, dat Davy Jones met een ruime voorsprong gewonnen had.
Zondag
Alweer de laatste dag van de beurs, en ik had nog een spel wat ik graag wilde proberen: Carnival of Monstersbij Amigo. Ik ben dus ’s morgens meteen een tafel gaan claimen (lang leve eerder toegang met perskaarten!) waarna we een prima uitleg kregen en snel konden gaan spelen. Het spel ziet er echt prachtig uit, maar ik weet nog niet helemaal zeker wat ik er nou van vind. Het speelt op zich prima, maar op de een of andere manier voelt het alsof je wat weinig invloed hebt op het draften. Deze moet ik eigenlijk nog eens spelen voordat ik een definitief oordeel vel.
Na wat omzwervingen door hal 3 zijn we eigenlijk weer teruggekomen bij Amigo, waar we een lege tafel vonden en steeds nieuwe spelletjes bij de uitleen zijn gaan halen.
De eerste was Grizzly, een vrij simpel spel met Iguazu/Niagara achtige waterval wat verrassend leuk was. Er wordt gedobbeld in welke delen van de rivier de zalm tegen de waterval omhoog springt, waarna je met je beer de rivier in gaat om de zalm te vangen. Elk zalm fiche is gewoon een punt waard.
Je moet echter wel oppassen dat je niet te dicht bij de waterval blijft, want als je verkeerd dobbelt, stroomt de rivier en valt je beer met vis en al van de waterval. Uiteraard verlies je dan je verzamelde punten.
Hierna hebben we Grizzly omgeruild voor 6 Nimmt! Brettspiel, het bordspel van het bekende kaartspel. Wij besloten meteen voor de gevorderde variant te gaan, die verrassend tactisch en strategisch is. Het spel van kaarten (tegeltjes in dit geval) gebeurt volgens hetzelfde principe, maar afhankelijk van het veldje waarop je je tegel speelt krijg je een extra actie, bonuspunten of strafpunten. Dit lijkt een kleinigheid, maar verandert het spel enorm.
Deze konden we helaas niet uitspelen, omdat het toen alweer tijd was om als bordspelcommissie de laatste afspraken af te werken. We hadden namelijk nog wat afspraken staan om zondagmiddag langs te komen om te kijken of er nog exemplaren beschikbaar waren, of eventueel een demo exemplaar mee te krijgen. Bovendien was ook het moment gekomen om te bekijken welke spellen we nog wilden aanschaffen, dus geen tijd meer om nog wat te spelen.
Het is toch altijd weer erg vermoeiend en hectisch, maar het blijft toch altijd weer een erg leuke vakantie. Want ondanks het ‘werk’ op de donderdag en zondag, voelt het altijd nog als een leuke vakantie. En dat kleine stukje land grenzend aan het Grugapark blijft toch het heilige land van de bordspelwereld, waar we elk jaar weer vol goede moed naartoe trekken op pelgrimstocht.
In mijn agenda staat Spiel 2020, van 22 tot en met 25 oktober 2020, alweer genoteerd. Maar voor nu: eerst het spelen van al die leuke nieuwe aanwinsten!