Istanbul

Spelgegevens

Naam spel	Istanbul
Spelbedenker	Rüdiger Dorn
Vormgeving	Andreas Resch en
	Hans-Georg Schneider
Uitgever	White Goblin Games
Jaar van uitgave	2014

2-5	10+	40-60 minuten
30	pick-up-and-delivery
2014 Kennerspiel des Jahres
2014 Gouden Ludo
2015 Nederlandse Spellenprijs Expert Spel, genomineerd
En nog veel meer

Inleiding

Jij speelt een handelaar die zich een weg baant door de bazaar in het 19de-eeuwse Istanbul, op weg naar de overwinning. Je doel is het verzamelen van 5 robijntjes (6 bij een tweespelersspel). Dat hoef je niet in je eentje te doen. Zoals een ware handelaar betaamt, zet je daar jouw assistenten (knechten) voor in. Deze laat je tijdens het spel achter op een locatie of je pikt een assistent op. Het pick-up-and-delivery mechanisme zorgt ervoor dat je van links naar rechts holt.

De eerste indruk

Verrassend. Dat was mijn eerste indruk. Tijdens het lezen van de regels en het opzetten van het spel werd ik meegesleurd naar de drukke bazaar van Istanbul waar ik me een handelaar waande. Het spelbord bestaande uit meerdere tegels en de andere componenten voelen allemaal stevig en goed aan. Het oogt prachtig als je het opzet. De glimmende robijntjes, waar het spel uiteindelijk om draait, hebben het ‘precious’-effect zoals de ring op Gollum had. Je weet wat je te doen staat. Heen en weer rennen, handelen en afpingelen, alles in beweging brengen om de kostbare robijntjes in je bezit te krijgen.

De voorbereiding

Het bord bestaat uit 16 tegels die je in een raster van vier bij vier moet plaatsen. Je kunt kiezen voor drie verschillende opzetten die vooraf bepaald zijn. Volg je de basisopstelling dan zal je merken dat het spel erg snel speelt. Maar nadeel is wel dat je niet al te veel hoeft te bewegen over het bord, omdat de noodzakelijke locaties langs elkaar liggen. Deze wordt aangeraden voor als je het de eerste keer speelt. De andere twee varianten zijn een stuk uitdagender. Hier liggen de handige combinaties verder uit elkaar. Het is uiteraard ook mogelijk om alle tegels willekeurig te plaatsen. Op deze manier wordt het spel iedere keer net iets anders. Plaats de zeer gewilde robijntjes op de aangegeven locaties. Vul de marktkraampjes, de moskeetegels, en de wagenmaker aan. Geef ieder speler 1 bonuskaartje, de eerste speler het startspelerfiche en 2 lira, met de klok mee alle spelers 1 lira meer. Plaats tenslotte je handelaar bovenop het stapeltje met vier assistenten en plaats deze op de fontein. Nou dan, pak nog snel even een Turkse appelthee en je kunt beginnen.

Spelverloop

Je beurt kan variëren uit 1 tot 4 keuze(s). Verplaats je handelaar en leg een assistent af of pik een assistent op die op die locatie aanwezig was. Kun je geen van beide dan is je beurt meteen beëindigd. Mocht je op de locatie waar je eindigt een andere handelaar tegenkomen dan betaal je hem 2 lira. Kun je dat niet betalen dan is je beurt meteen beëindigd. Als je wel kan en wilt betalen mag nu de unieke actie van je locatie uitvoeren. Tenslotte ga je met de andere figuren die op de locatie aanwezig zijn (andere dan de handelaars) in actie. Een familielid van een tegenstander moet je naar de gevangenis sturen en zo ontvang je 3 lira of een bonuskaart. Met de gouverneur kun je bonuskaarten omwisselen of de bonuskaart behouden door 2 lira te betalen. Met de smokkelaar kun je een handelsgoed wisselen of wederom 2 lira betalen om ze allebei te mogen behouden. Tenslotte dobbel je voor de nieuwe locatie van de gouverneur en/of de smokkelaar zodat ze niet steeds op dezelfde locatie blijven.

Er zijn een aantal manieren om de robijntjes te verdienen. Je kunt ze kopen bij de juwelier, verkrijgen bij de paleis van de sultan door hem giften te geven (handelsgoederen), je kunt ze ook krijgen als bonus wanneer je alle moskeetegels van de kleine of de grote moskee bezit en tenslotte krijg je ook een bonus robijn als je alle uitbreidingen van de wagenmaker hebt gekocht. Wanneer iemand zijn vijfde robijn binnensleept is dat het laatste ronde. De lopende ronde wordt nog afgespeeld, zodat iedereen evenveel beurten heeft gespeeld. Degene met de meeste robijntjes wint het spel. Geld en handelsgoederen zijn bepalend bij een eventueel gelijkspel.

Tips en opmerkingen

Er zijn meerdere strategieën die je kunt volgen. Je kunt je geheel focussen op het verkrijgen van het geld en daarmee je robijntjes via de juwelier kopen. Andersom kan je focus liggen op het verkrijgen van zoveel mogelijk producten om vervolgens regelmatig op thee te gaan bij de sultan. Je kunt ook gaan voor de bonusrobijnen en uiteindelijk is het ook mogelijk om alles te combineren. Hoe dan ook is het aan te raden om op voorhand een strategie te kiezen, zodat je niet te veel tijd verliest met het verkennen van al die mooie locaties die je toch echt allemaal een voordeel kunnen geven.

Mocht het spel na een paar keer, ondanks alle variaties bij het opzetten, toch nog niet voldoende uitdaging bieden, kun je het ook nog eens spelen met de jokerassistenten-variant. Daarbij is de vierde assistent van iedere speler hetzelfde van kleur (je kunt het dus met maximaal 4 spelers spelen). Wat de ene handelaar achterlaat kan de ander oppikken.

Hoe je het ook speelt het is echt aan te raden om de basisopstelling over te slaan en meteen te gaan naar de wat uitdagendere opstellingen. Als je een beetje bordspellen gewend bent zal dat niet al te veel schrikken zijn maar wel het spelplezier vertienvoudigen.

Oordeel recensent

De spelmechanismes en het thema werken uitstekend met elkaar. Het heen en weer rennen met je handwagen en je assistenten over de mooi vormgegeven speltegels. Een bezoekje aan het paleis, gokken in de theehuis, handelen op de zwarte markt, bonussen verkrijgen in de moskeeën. Het ruikt naar de straten van Istanbul. Het spel zal zowel de ik-speel-nooit-bordspellen-behalve-als-het-Kerst-is-spelers als de hardcore-bordspel-fanaat aanspreken. Makkelijke instap met serieus veel diepgang en mogelijkheden. Het spel komt naar mijn mening het meest tot zijn recht met drie tot vier spelers. Dan heb je net niet teveel chaos, zoals bij 5 spelers, maar wel voldoende interactie, wat dit spel toch echt leuker op maakt, in verhouding tot met twee spelers.
Er is bijna geen down time omdat je vrij snel aan de beurt bent en ook zeer geïnteresseerd bent in de keuzes die je tegenstanders maken. Het is mogelijk om strategisch te spelen en er zijn gelukkig ook meerdere wegen die naar Rome euh… Istanbul leiden. Het is mogelijk dat je van strategie moet veranderen gedurende het spel. Sommige mensen zullen dit vervelend ervaren, voor mij is dat een pluspunt.

Is het alleen maar mooi weer in Istanbul? Nee, wat ik minder vind tijdens het spelen is dat je het op een gegeven moment duidelijk wordt dat je het niet meer gaat redden. Dan kunnen die laatste rondes net iets te lang duren voor je gevoel. Positieve daarvan is weer wel dat je zegt; “laten we nog een potje spelen.”

Al met al een aanrader. Voor mij persoonlijk een blijvertje in mijn collectie. Mensen pikken het snel op, thema spreekt veel mensen aan, en ik heb simpelweg geen een keer een potje gespeeld waar ik mij niet vermaakte.