Spelgegevens
| Naam spel | Dark Matter |
| Spelbedenker | Óscar Arévalo |
| Vormgeving | Víctor Pérez Corbella |
| Uitgever | Gen-X Games |
| Jaar van uitgave | 2015 |
 2-4 |
 8+ |
 30-60 minuten |
 20 |
 Kaartspel, Science Fiction, puzzelen |
|
Inleiding
Elk jaar maak ik voor Spiel in Essen een lijstje met spellen die ik graag zou willen bekijken en proberen. Met elk jaar ruim 700 nieuwe spellen is het voor mij een ‘must’ om zo’n lijst te hebben, want anders weet ik niet waar ik moet beginnen. Op deze lijst stond in 2015 onder andere Dark Matter. Een ruimtespel waarin je probeert planeten te veroveren en de planeten van andere spelers gaat gebruiken door er robots heen te sturen. Het doel is om zoveel mogelijk overwinningspunten te scoren. Waardoor het mijn aandacht echter zo trok was een Hanabi-achtige manier van acties verdelen en kiezen.
De eerste indruk
De doos is enorm stevig. In de doos zitten kaarten van matige kwaliteit, doorzichtige steentjes waarmee je je actiepunten die je mag uitgeven kunt bijhouden en een zak met robotjes. De vormgeving is simpel en doeltreffend, met duidelijk iconen. Het regelboekje is in het Spaans en Engels.
De voorbereiding
Iedere speler krijgt vier steentjes die de actiepunten voorstellen. Ook krijgt elke speler een set met drie langwerpige kaarten waarop de acties staan aangegeven, en een ontwikkelingskaart die aan het eind van het spel nog punten kan opleveren. Ook krijgt iedereen een diplomatiekaart. De planeetkaarten hebben twee kanten: een onontwikkelde kant en een ontwikkelde kant. De kaarten worden geschud en van onderop de stapel worden vier planeten getrokken en met de onontwikkelde kant open op tafel neergelegd. De startspeler wordt gekozen en die krijgt het (enige) groene robotje.
Spelverloop
Het spel kent drie fases per ronde.
1. Resource fase
In deze fase krijgt elke speler actiesteentjes. Aan het begin van het spel zijn dat er vier, in de tweede ronde zijn dat er twee, in de derde drie, en in de laatste ronde vier.
2. Actiefase
In de actiefase kun je de actiesteentjes gaan uitgeven. Die acties zijn: extra actiesteentje(s) winnen die je de volgende beurt kunt inzetten, bouwstenen (carvoriet, antimaterie of donkere materie) vergaren om een planeet te kunnen terravormen (=kopen), actiekaarten omdraaien, soldaten (robots) inhuren (mag je niet gebruiken in dezelfde beurt als dat je ze koopt), diplomatiekaarten omdraaien, of ontwikkelingspunten vergaren om een planeet te ontwikkelen.
Acties verkrijgen kan op drie manieren:
a.acties uitvoeren die op de langwerpige kaarten staan
Iedere speler heeft drie langwerpige kaarten, die aan beide zijden bedrukt zijn en elke zijde is weer verdeeld in tweeën (onderkant en bovenkant). Iedere speler houdt de kaarten in de hand en je mag kiezen uit de bovenste acties die je ziet. Met andere woorden: je mag kiezen uit de bovenste acties op je eigen kaarten maar ook uit de bovenste acties van de achterkant van de kaarten van je medespelers. Voer je een actie uit van je eigen kaarten, dan betaal je een actiesteentje en draai je de gebruikte kaart om. De actie die je net hebt gebruikt verdwijnt nu naar de achterkant en kan nu door je medespelers gebruikt worden als ze aan de beurt zijn. Speel je een actie die op de (achtkant van de) kaarten van je tegenstanders staan, dan betaal je een actiesteentje, draait je tegenspeler zijn diplomatiekaart om naar de gebruikte zijde, en roteert je tegenspeler de door jou gebruikte kaart. Met roteren wordt bedoeld: de bovenkant van de kaart wordt nu de onderkant. Niet achterkant, maar onderkant dus! Deze actie is de volgende beurt door niemand te gebruiken. Je mag van elke speler maar één keer op deze manier kaarten gebruiken. Of een speler al ‘gebruikt’ is, wordt bijgehouden met de diplomatiekaart.
b. Planeetacties uitvoeren
Deze acties kosten geen actiesteentjes. Je mag de acties uitvoeren die op je planeten staan aangegeven. Je voert de actie uit en tapt de planeet. Is je planeet onontwikkeld, dan mag je aan het eind van je beurt de getapte kaart niet meer terugdraaien. Is je planeet ontwikkeld, dan mag dat wel, en kun je actie in de volgende ronde weer opnieuw uitvoeren als je aan de beurt bent. Je mag ook acties uitvoeren op de planeten van tegenspelers. Om dat te mogen doen moet je net zoveel robotjes naar de planeet sturen als dat de planeet verdediging heeft. Aan het eind van de beurt komen de robots weer terug en mag je ze de volgende beurt weer inzetten.
c. Speciale manouvre
Je mag voor één actiesteentje een eigen kaart omdraaien (niet roteren!).
3. Eindfase
Als de speler geen acties meer wil of kan spelen, dan krijgt hij alle robots terug, worden de ontwikkelde planeten teruggedraaid, legt de speler de actiesteentjes en robotjes die hij die ronde heeft verworven bij de rest van zijn steentjes en robots, alle spelers draaien de diplomatiekaarten weer naar de ongebruikte kant en de planeten die in de markt liggen worden weer (van onderop de trekstapel) aangevuld tot vier. Dan is de volgende speler aan de beurt.
Als iedereen aan de beurt geweest is, wordt de nieuwe startspeler voor de volgende ronde bepaald. Wie de meeste punten aan de achterkant van zijn eigen kaarten heeft, wordt startspeler en krijgt het groene robotje.
Wie na vier rondes de meeste overwinningspunten heeft, heeft gewonnen. Je krijgt punten voor elke planeet. Op de planeetkaart staat hoeveel punten dat zijn. Ook krijg je één punt voor elk steentje dat je nog hebt. Je krijgt ook nog punten als je je eigen planeten hebt versterkt met robotjes. Je moet net zoveel robotjes op de planeet hebben als dat er verdediging is op de planeet, en dan krijg je voor elke onontwikkelde planeet één punt en voor een ontwikkelde twee. De ontwikkelingskaart heeft twee zijdes: een onontwikkelde en een ontwikkelde. De ontwikkelde kaart levert tien punten op; heb je niet ontwikkeld dan krijg je voor elementen op de onontwikkelde kant ook punten als je aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Oordeel recensent
Het spel is, zeker de eerste keer dat je het speelt, best pittig. Het is behoorlijk puzzelen om het maximale uit je beurt te halen. Daar komt meteen ook het nadeel van het spel om de hoek kijken: als je medespelers hebt die echt alles doorrekenen, dan kan het spel lang duren. In de tussentijd zitten de andere spelers niets te doen. De situatie kan, voordat je aan de beurt bent, drastisch veranderd zijn. Plannen maken voor je beurt bent is vrij nutteloos. Ik vind wel dat de spelmechanismen goed in elkaar steken en iets orgineels opleveren.