Blokken voor een driedaagse veldslag
De Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) is al twee jaar bezig en tegen alle krachtsverhoudingen en verwachtingen in houden de opstandige Zuidelijke staten nog altijd weerbarstig stand. Alhoewel! Na een briljante omsingelingscampagne van generaal Grant komt Vicksburg onder beleg. Als deze gefortificeerde stad valt, komt de hele Mississippi in Noordelijke handen en is de tweedeling van het Zuiden een feit. Ook de effecten van de blokkade van Zuidelijke havens doet zich voelen. Er kon zelfs niet meer voldoende grijze verfstof voor de uniformen worden ingevoerd, zodat deze in de loop van de tijd bruin werden, vanwege het gebruik van walnotensap als kleurstof. Het wurgende effect van het Anaconda Plan, de Noordelijke strategie om de Zuidelijke Staten weer terug in de Unie te krijgen, begint dan eindelijk te werken.
Columbia Games
Mijn kennismaking met de spelen van Columbia Games begon met Eastfront over de Tweede Wereldoorlog in Rusland. Gettysburg: Badges of Courage past in deze traditie van houten blokjesspelen. Ze leken er een monopolie op te hebben, totdat GMT Games – met Europe en Asia Engulfed en de FAB-serie – en Worthington Games ook enige blokjesspelen heeft. Maar als blockwargames een marktsegment is, dan is Columbia Games zeker onbetwist marktleider. Het gebruik van houten blokjes boven kartonnen counters leidt wel tot hogere produktiekosten, maar het biedt nieuwe spelmogelijkheden en noopt Columbia Games ook tot het produceren van kwalitatief goede spellen. Daarom heb je bij hen zelden een miskoop, ook al omdat de blokjes van Columbia Games van een goede kwaliteit zijn.
De houten blokjes stellen eenheden voor die rechtop op het spelbord worden gezet. De sterkte kun je aflezen aan de bovenrand, maar de tegenstander kan deze niet zien. Hij voelt natuurlijk wel aan, dat grote een concentratie blokjes weinig goeds voorspelt. Door de blokjes een kwartslag te draaien nemen ze een hit en voor elke sterktepunt dat je hebt, werp je een dobbelsteen en afhankelijk van de firepower van het blokje plaats je een treffer of juist niet.
Je kunt tijd winnen en terrein opgeven – en af en toe een puntje – door je telkens één hex uit de vuurlinie te bewegen. Dit kun je echter niet blijven doen. Kies dan voor een verdedigingslinie waarbij je optimaal gebruik maakt van defensieve mogelijkheden als heuvels, bossen en dergelijke.
Het is een meer intuïtieve manier van spelen ten opzichte van de meeste hex-and-counter wargames. Echter niet alle wargamers zijn gecharmeerd van deze onzekere manier van spelen, maar topspelen zijn wat mij betreft Hammer of the Scots en het nieuw uitgebrachte Rommel in the Desert. Jammer vond ik dat bij deze laatste wel de kaart en boxcover zijn vernieuwd, maar niet de eenheden zelf. Pictogrammen met diverse typen tanks, geschut en infanterie zouden deze intense nagelbijter visueel een stuk aantrekkelijker hebben gemaakt. Een algemeen nadeel van blokjesspelen vind ik dat bij grote aantallen blokjes, ze het zicht op de kaart ontnemen. Kartonnen counters liggen wat dat betreft lekkerder in het landschap.
De Gettysburg campagne
Met Vicksburg aan de Mississippi onder beleg stevent het Zuiden af op een flinke strategische nederlaag. Echter aan de oostkust in Virginia zijn de Zuidelijken allerminst verslagen. Als gevolg van beter leiderschap en motivatie, wisten zij op de Noordelijke legers overwinning op overwinning te behalen. Ook de alweer zesde bevelhebber van de Army of the Potomac de veelbelovende generaal Hooker liet het afweten. Op 3 en 4 mei 1863 vond de slag bij Chancellorsville plaats. Met een flankaanval wist generaal Jackson, Lee’s rechterhand, de Noordelijken te verrassen. Zelf liet hij het leven, maar de Army of the Potomac kreeg een gevoelige dreun.
Hou rekening met de dubbele beurt achter elkaar. Als je in een beurt als tweede was, kun je je slag slaan als de volgende beurt als eerste mag. Je hebt dan als het ware twee beurten achter elkaar. De tegenspeler moet hier ook op voorbereid zijn.
Terwijl de Noordelijken hun wonden likten, bedacht de bevelhebber van de Army of Northern Virginia, de legendarische generaal Robert E. Lee, dat dit het moment was om het initiatief naar zich toe trekken. Hij wilde een aanval doen op Noordelijk gebied. Als het Noordelijke Army of the Potomac verslagen wordt bestaat er een kans om Washington in te nemen. Op deze manier hoopte hij het Noorden naar de onderhandelingstafel te dwingen of op z’n minst de druk op Vicksburg te verlichten. Generaal Hooker wilde niet Washington verdedigen, maar zuidelijke hoofdstad Richmond innemen, zoals je dames ruilt in een schaakspel. President Lincoln stuurde hem prompt de laan uit en Meade volgde hem op. Lee marcheerde dus noordwaarts, gevolgd door de Army of the Potomac tussen hem en Washington in.
Het spel
Gettysburg: Badges of Courage is Columbia’s eerste tactische blockgame en wellicht de eerste van een nieuwe serie. Als je het volledige spel – dus geen scenario – wilt spelen, kan dat maximaal drie dagen – 1, 2 en 3 juli 1863 – duren en elke dag is op gedeeld in 13 beurten van 1 uur elk. Elke beurt begint met het rollen van initiatief. Beide spelers rollen met twee dobbelstenen en wie het hoogste rolt begint. Hierin zit ‘m ’t venijn. Als je de vorige beurt als laatste bent geweest, kun je een dubbele beurt krijgen en de tegenstander een flinke klap uitdelen. Maar ja, dat weet je van tevoren niet en het is daarom jammer dat er geen relatie is tussen het rollen voor het initiatief en de situatie op het slagveld. De kans op het naar je toe halen van het initiatief neemt niet toe naarmate je er beter voor staat.
Na het rollen voor de initiatief vinden achtereenvolgens de volgende fases plaats: Command, Fire, Move, Melee en Supply. In de Command Phase activeer je je hoofdkwartieren door ze open te leggen. In tegenstelling tot Eastfront mogen eenheden vrij bewegen, maar voor Fire, Melee en Supply is de activatie van een hoofdkwartier nodig.
De Fire Phase vind plaats voor de Move Phase en dat betekent dat je eenheden al naast die van de tegenstander moeten staan om te kunnen vuren. Dit geldt overigens niet voor de artilleriebatterijen, die drie hexes ver kunnen vuren. Slechts één eenheid mag over een hexside vuren en de trefkans kan word verkleind door het terrein zoals bosjes, rotsen, hellingen en beekjes. Om deze reden zijn grote concentraties eenheden weinig effectief. Wel om hits te incasseren, maar voor een aanval kun je beter over een breder front aanvallen.
Eenheden die niet gevuurd hebben mogen nu bewegen en eenheden die naast die van de tegenstander begonnen mogen in de hex van de tegenstander bewegen, maar ook hier geldt één eenheid per hexside. Er vindt dan een Melee plaats in deze hex en deze zijn meestal bloediger dan de reguliere vuurgevechten. Zij zijn dan ook bedoeld om doorbraken te forceren. Een Melee duurt drie ronden en ook de tegenstander mag vuren. Echter de A-blokjes vuren voor de B- en C-blokjes en voor elk blokje beslis je of je vuurt of terugtrekt. Als de verdediger er na drie ronden nog staat, houdt hij de hex.
Over een hexside mag maar een enkel blokje vuren. Het is daarom verstandig je eenheden breed in een linie op te stellen in plaats van in een grote concentratie. Natuurlijk mag de linie niet te dun zijn, want er bestaat ook nog zoiets als Melee Combat.
De combat units stellen infanterie, artillerie of cavalerie voor. Zij zijn gegroepeerd in divisies, die elk een hoofdkwartierblokje hebben. Divisies zijn weer onderdeel van een corps met elk een corpscommandant. Helemaal aan de top staan de generaals Lee en Meade. Alleen divisional commanders mogen onderschikte eenheden binnen bereik activeren voor de Fire en Melee. Het hoofdkwartier wordt dan wel met één stap verlaagd. In de Supply Phase mogen alle hoofdkwartieren, weer ten koste van een stap, de ondergeschikte eenheden binnen bereik opwaarderen. Eenheden die nog in de frontlinie staan betalen hierbij wel dubbel. Dit leidt er zeer realistisch toe dat het spel in golfbewegingen verloopt. Complete divisies worden in de strijd geworpen, daarna worden ze uit de strijd gehaald en mogen ze even rusten en bijkomen, alvorens ze gebruikt worden bij een volgende aanval.
De Slag
De opmars moest natuurlijk eindigen in een veldslag en generaal Lee koos hiervoor Gettysburg, waar wegen uit 8 richtingen samenkomen. De afzonderlijk oprukkende corpsen konden hier relatief snel geconcentreerd worden, wat leidde tot een overwicht van troepen op de eerste dag van de slag. Maar een beslissing kon niet geforceerd worden. Generaal Meade koos voor een defensieve aanpak en hield koppig stand. Op de derde dag gaf Lee bevel tot de riskante aanval, die bekend werd als Pickett’s Charge, maar de Noordelijken hadden de aanval min of meer verwacht en dreven de Zuidelijken met zware verliezen terug.
Hou de divisies en corpsen bij elkaar. Blokjes buiten Command Range van de Headquarters zijn weinig effectief en kunnen geen versterkingen ontvangen. Ook zul je moeten plannen in welke deel in het front je een divisie gaat inzetten.
Troiani’s schilderij op de voorkant van de speldoos gaat over een dramatisch moment tijdens deze aanval; de Zuidelijke brigade-generaal Armistead die zijn mannen aanvuurt met de sabel door zijn hoed. Na de eerste twee dagen stonden de Zuidelijken in een gewonnen positie, maar nu – op de derde dag – waren de verliezen dermate hoog opgelopen, dat generaal Lee zich realiseerde dat hij niet meer kon winnen. Op 4 juli bleven de legers tegenover elkaar staan, waarna de Army of Northern Virgina zich huiswaarts terug begon te trekken.
Spelverloop
Hoewel het spel in totaal 180 blokjes heeft, begint de campagne met slechts 14 blokjes op het bord. Hierdoor opent Gettysburg: Badges of Courage lekker vlot, maar uur na uur komen er volgens het historische schema steeds meer eenheden bij. De Zuidelijken hebben minder blokjes in totaal, maar zij zijn wel van betere kwaliteit. Bovendien komen ze eerder op het bord, maar omdat vuren voor bewegen plaatsvindt kan de Noordelijke speler tijd winnen door zich telkens een stukje uit de vuurlinie te bewegen. Dit kan hij niet eeuwig blijven volhouden. Bepaalde hexen zijn punten waard en dus belangrijk om te houden. Daarnaast scoor je een punt voor elk blokje dat je van je tegenstander elimineert. Aan het einde van elke dag wordt gekeken of er sprake is van winst of verlies. Als dit nog niet beslist is, gaat men door met een volgende dag tot de derde dag verstreken is.
Elk potje Gettysburg: Badges of Courage is anders. Soms lopen de Zuidelijken heel makkelijk over de Noordelijken heen, dan weer worden ze langdurig opgehouden. Als de Zuidelijke speler richting Little Round Top beweegt kan de typische hoefijzervorm van deze slag echt ontstaan. Één keer heb ik meegemaakt, dat er op de eerste dag vrijwel geen schot viel maar dat er alleen gemanoevreerd werd. Dit werkt natuurlijk in het voordeel van de Noordelijken, want zij gaan vanaf de tweede dag de Zuidelijken in sterkte overvleugelen. Het Zuiden moet meteen vanaf het begin rake klappen uit te delen.
Nasleep
Haal eenheden tijdig uit de frontlinie om ze op sterkte te laten komen. Als eenheden niet naast vijandelijke blokjes staan is het de helft goedkoper ze op te hogen. Dat is nogal een slok op een borrel!
Door aanhoudende regen stond het water in de Potomac zo hoog, dat de Army of Northern Virginia twee weken lang niet kon oversteken naar eigen gebied. Gelukkig voor hen was de Army of the Potomac niet in staat een nieuwe veldslag aan te gaan. Een kans ging hiermee verloren. De slag bij Gettysburg was met 50.000 gesneuvelden bijzonder bloedig geweest en achteraf gezien geld ‘ie als een keer- en hoogtepunt in de oorlog. Men spreekt daarom ook weleens van de High Watermark of the Confederacy.
Van het westelijk front kwam er goed nieuws. Daags na de slag bij Gettysburg, gaf het belegerde Vicksburg zich over aan generaal Grant en was het Zuiden effectief in tweeën gedeeld. President Lincoln plaatste deze generaal boven Meade. In hem vond hij dan de man die generaal Lee uiteindelijk op de knieën zou dwingen. Al zal dat nog bijna twee jaar duren.
De slag bij Gettysburg is niet alleen de grootste veldslag van de Amerikaanse Burgeroorlog, maar ook de grootste ooit gevochten op het westelijke halfrond. De oorlog ging toch nog twee jaar door en eindigde met de ineenstorting van de Confederate States of America. Er stierven 650.000 Amerikanen en dat zijn meer Amerikanen dan alle andere oorlogen bij elkaar. Zij trok dan ook diepe sporen door de Amerikaanse samenleving. Wonden die nooit helemaal geheeld zijn.
Videobox Covers
Mocht je besluiten het spel aan te schaffen, print dan alvast deze Gettysburg Videobox Covers. Gewoon op een kleurenprinter, bijsnijden en klaar! Als je slim stapelt, passen alle 180 blokjes er precies in. Ben je echter niet in het bezit van de benodigde videobanddozen, omdat we tenslotte in het DVD-tijdperk zitten, dan heb ik er hier nog een aantal stapels van liggen. Je kunt er wel een paar krijgen, als je even contact met mij opneemt.
Conclusie
Bekijk de film Gettysburg op DVD. Ja, het verhaal rammelt hier en daar en niet alle acteurs zijn even goed, maar de duizenden re-enactors die als figuranten de veldslagscenes voor hun rekening nemen, maken het meer dan goed.
Columbia Games is erin geslaagd een zeer speelbare wargame uit te brengen, met slechts 8 pagina’s aan regels. Een prestatie op zich. De hiërarchische structuur van beide legers kan ik erg waarderen. Dit ontbrak bij Eastfront, waar het na de opstelling niet meer uitmaakte hoe de corpsen en hoofdkwartieren van de legergroepen opmarcheerde. Aan het Gettysburg: Badges of 
Courage-spelsysteem mag wat mij betreft nog wel iets bijgeschaafd worden. Zo vind ik dat er wel erg veel hoofdkwartieren ten opzichte van combat units zijn, maar op zich is het een goede blauwdruk voor andere veldslagen volgens dit systeem. Een spel over de interessante Slag bij Shiloh staat al enige jaren op de GamePlan. Het verloop van de slag bij Gettysburg kan ik zo langzamerhand wel dromen, want het is een zeer bekend thema. Ik zat dan ook niet echt te wachten op nog een Gettysburg spel. Maar als ik mij eenmaal aan het spelen heb gezet, heb ik er toch plezier in. En dat is uiteindelijk het belangrijkste.
| Gettysburg: Badges of Courage | |
| Totaal |   |
| Historiciteit |  |
| Speelbaarheid | |
| Vormgeving | |
| Geluk | |
| Tactiek | |
Hoe kom ik aan het spel Gettysburg??
Bestellen bij http://www.columbiagames.com.
Helaas komen er verzendkosten, inklaringskosten en importbelasting bij. Tsja, dan is het geen grap meer!
Kans van slagen heb je eventueel bij Udo Grebe Games en Fantasy ’n Counter.
Ok dank je!