Dobbelen met verstand, intuïtie, bluf en geluk
Sommige spelen maken geluid en andere maken veel geluid. Maar Perudo maakt héél véél geluid. Dat wil zeggen, de Perudo-spelers maken héél véél geluid. Eerst laat iedereen uitgebreid de dobbelstenen in de beker klotsen – als ware het stoere cocktailshakers – om ze vervolgens keihard op tafel te smakken. En als er bij het onthullen blijkt dat iemand met 5 dobbelstenen 4 jokers heeft gegooid, is het hilariteit alom. Nee, op een gemiddelde clubavond zijn Perudo-spelers niet populair. Maar er is een probleem. Perudo is namelijk een ontzettend leuk spel, dat vaak ter tafel komt.
Spelregels
Onthou het bod van degene die na jou komt. Als het moeilijk wordt en je wilt uitkomen – met andere woorden niet zelf het risico nemen om de bekers te liften – en je komt uit in dezelfde waarde als degene die na jou komt, dan is de kans groter dat het bod geaccepteerd zal worden.
Perudo is een eenvoudig dobbelspel dat door maximaal 6 man met 5 dobbelstenen in elk van de 6 bekers gespeeld kan worden. De dobbelstenen zijn van een bijzondere soort. Daar waar de 
hoort te zitten, zit nu een joker (
), oftewel een Perudo-symbool. Elk ronde begint met het schudden van de bekers en het neerkwakken ervan op tafel. Elke speler kijkt dan wat hij zelf heeft, zonder dit aan de anderen te laten zien. Een speler – de verliezer van de vorige ronde – komt uit met een bod, dat aangeeft hoeveel van welke dobbelstenen hij denkt dat er in het spel zitten. De volgende speler heeft dan de keuze om uit te komen met een hoger bod òf te zeggen dat hij het bod niet gelooft. In het laatste geval worden de bekers één voor één opgetild. De jokers tellen als joker. Zij kunnen elke waarde hebben. Echter bij het bieden tellen ze dubbel en ze komen in de serie na de zes. Ik zal dit demonstreren. In dit voorbeeld is elk bod hoger dan het vorige:
- 8 keer
- 8 keer
- 4 keer
- 9 keer
- 10 keer
- 5 keer
Als de volgende speler niet gelooft dat er 5 keer in het spel zitten, kan hij ervoor kiezen de bekers te liften. De verliezer levert een dobbelsteen in. Als troost mag de verliezer van de vorige ronde als eerste een bod doen. De afvalrace gaat door totdat er 1 winnaar is.
Palifico
Als je even vergeten bent hoeveel dobbelstenen de anderen nog hebben, wacht dan tot de bekers gelift worden. In plaats van dat je gaat tellen voor de score, tel je het aantal dobbelstenen die de anderen hebben. Laat het tellen van de score maar aan anderen over, maar knikkebol ondertussen wel gezellig mee.
Als je een ronde verliest en je hebt nog maar 1 dobbelsteen over, dan is er sprake van Palifico. Ik heb geen idee wat het betekent. Maar als het al een betekenis heeft, zou het “de klos” moeten zijn. Overigens ken ik een groepje in Tilburg die dit “èèremoei” noemt. Het komt er op neer, dat een bod niet veranderd mag worden, slechts verhoogd. Dus tweeën blijven tweeën, etc. En jokers tellen als jokers. Dit kan spelers aardig voor het blok plaatsen. En hoewel de Palifico-regel goed werkt, is het toch een beetje een rare regel. Perodu had ook zonder gekund, zonder aan kracht in te boeten. Het zit er waarschijnlijk in om de eenvormigheid van het spel een beetje te doorbreken.
Goedkoop, duurkoop…
Ik heb diverse mensen horen klagen dat Perudo een duur spel zou zijn. Maar afgezet tegen de prijs van een hedendaags pilske of een bezoekje aan de bioscoop, vind ik dat wel meevallen. Ik schat dat ik het in de loop van de jaren zo’n 200 keer heb gespeeld en dan heb ik de kosten er wel uit, dacht ik zo.
Als iemand, die direct voor jou zit, uitkomt met een te hoog startbod kun je het er op wagen de bekers te laten liften. Zeker als je zelf nog veel dobbelstenen hebt en de ander een lager aantal. Bovendien kan degene die uitkomt ook niet weten wat de anderen hebben. Die zijn tenslotte nog niet aan de beurt geweest. Een eventuele bluf wordt zo afgestraft.
Voor hetzelfde geld heb je – zelfs als je maar matig speelt – al tien keer meer lol dan een gemiddelde film. Bovendien ben je deelnemer en geen toeschouwer. Maar ik snap het ook wel. Dobbelstenen en plastic lijken weinig te kosten. Maar alleen al het laten maken van mallen voor de kunststof bekers is beslist geen goedkope aangelegenheid. En dat drijft de prijs flink op!
Twijfelachtige historie
Perudo is in 1994 uitgebracht en sindsdien door diverse speluitgevers opnieuw in de markt gezet. Er zijn bronnen die zeggen dat de Spanjaarden of de Inca’s het al kenden. Ik heb daar nergens bewijzen voor gezien en het lijkt mij eerlijk gezegd wat sterk. Maar als dat zo is dat zij Perudo al speelden, dan toch zeker niet in de huidige vorm zoals wij dat vandaag de dag spelen. De credits gaan – wat mij betreft – dan ook naar …
Richard Borg
Als iemand in een moeilijke situatie uitkomt met jokers, is het waarschijnlijk dat hij zelf een joker heeft. Maar ja, voor hetzelfde geld het kan ook bluf zijn. Hier komt wederom intuïtie om de hoek kijken.
Het verraste mij dat een spel als Perudo is ontworpen door Richard Borg, de man achter de reeks Battlecry, Memoir ’44, BattleLore, Command & Colors: Ancients en binnenkort wellicht Command & Colors: Napoleon. Het gaat te ver om hier over uit te weiden. In kort komt het erop neer dat deze reeks en uitbreidingen veel van hetzelfde zijn en dat zij te ‘uitgekleed’ zijn om de veldslagen te verbeelden die zij voor moeten stellen. De eenheden nemen schade zonder aan kracht in te boeten en de spelen eindigen te resoluut bij het behaalde aantal vlaggen. Naast de hoge geluksfactor laat het bewust kansen liggen om echte strategische en tactische toppers te zijn. En ja, dat vind ik als rechtgeaarde wargamer bijna een misdaad. Aan de andere kant wil de markt blijkbaar dit type spelen. De consument wil nu eenmaal spelen die niet langer dan anderhalf uur duren. Om een lang verhaal kort te maken: de markt denkt er anders over dan ik – want de spelen worden goed verkocht – en Richard Borg heeft een mooie aanvulling op zijn pensioen. De vraag hoe de markt tot een afgewogen oordeel komt is een twijfelachtige!
Strategie
Onthou ongeveer met welke waarden de tegenstanders uitkomen. Dat kan indicerend zijn voor bovengemiddeld geworpen dobbelstenen.
Tot voor kort – mijn tegenspelers worden slimmer – was ik redelijk succesvol met Perudo. Velen vroegen zich af: “Hoe flikt ‘ie dat toch elke keer weer!?” Let op, het werkt namelijk zo. De meeste spelers zijn druk doende het totale aantal dobbelstenen in het spel bij te houden. Beter is echter bij te houden hoeveel de anderen gezamenlijk hebben. Wat je zelf hebt, weet je tenslotte. Deel dat aantal door drie en je hebt het basisgetal. Als je daar dan je eigen dobbelstenen naast legt, weet je wat er statistisch allemaal mogelijk is. Een voorbeeld: De anderen hebben 12 dobbelstenen en jij hebt een 
, een 
en een 
. Statistisch gezien kunnen er dan 6 keer 
, 6 keer 
en 3 keer in zitten. Helaas is het niet helemaal een exacte wetenschap. Er komt ook een stukje intuïtie om de hoek kijken. Succes is in Perudo ook niet absoluut, zoals in schaken, waar de betere speler gewoon wint – of meestal althans. Bij Perudo moet je denken in termen van rendement. Als je van de dertig partijen met 5 spelers er 10 wint, dan mag je jezelf als een redelijk succesvol speler beschouwen.
Type spelers
Uit gedegen en uitgebreid wetenschappelijk onderzoek – wie ‘m heeft uitgevoerd ben ik vergeten – heeft geleid tot een aantal typen spelers. Hieronder vind je een kort overzicht:
De Bluffer:
Het is geen wonder dat een spel als Perudo dit soort types aantrekt. Bluffen werkt net zolang goed, totdat het een keer fout gaat. Zijn verdiende loon en hoon is dan zijn deel.
Het Haantje:
Meestal zijn het mannen, die met een te hoog bod uitkomen. Vaak overbieden ze onnodig het bod met meer dan één dobbelsteen, puur om te imponeren. En zoals haantjes vaak voortijdig in de pan belanden, zo ligt dit type er vaak als eerste uit.
De Joker-joker:
Zet elk aannemelijk bod om in jokers. Als je hem na je hebt zitten, kom dan uit met een even aantal zessen. Bijvoorbeeld 4 of 6 keer 
. En hup, daar daar komt dat bod van 2 of 3 keer . Lekker voorspelbaar!
Het Knechtje:
Dit is de ideale type om na je te hebben zitten. Voor ook trouwens. Hij accepteert vrijwel elk bod en snapt eigenlijk het spel niet zo goed. Pak hem daarom niet al te hard aan, want hij is een reservebuffer tegen sterkere spelers en in het eindspel zal hij het snel tegen jou afleggen.
De Komediant:
Een aan psychopathie grenzende persoonlijkheid. Vaak hebben deze lieden speciaal voor Perudo een theater- of cabaret cursus gevolgd. Ze dramatiseren door te doen of ze voor een moeilijke keuze staan en meer van dat soort toneelstukjes. Enkel en alleen om jou te misleiden. Ga daarom nooit naast dit soort vervelende types zitten!
De Statisticus:
Gaat uit van logica van de dobbelstenen. Hij berekent zijn kansen, maar helaas is het toch vaak een hogere macht die aan de touwtjes trekt.
De Zekerspeler:
Verhoogt een bod graag met één stap in de hoop dat de volgende speler dat accepteert. Als dat gebeurt is dat voor hem een hele opluchting, want dan is ‘ie er weer een ronde vanaf.
Huisregel
Met keihard liegen kun je in deze sport een heel eind komen. Daarom is het ook geen wonder dat de Engelstalige titel van Perudo luidt … Liar Dice.
In de loop van de vele jaren hebben we toch een zwakheid in het spelsysteem ontdekt. En dat is als er een Palifico ontstaat bij de laatste paar spelers. Stel dat er nog twee spelers zijn met elk nog maar één dobbelsteen. De speler die het Palifico-bod moet accepteren, staat vrijwel altijd voor het blok. Om het spel interessant te houden kun je de huisregel hanteren, dat er geen palifico-ronde meer gespeeld wordt, als er nog twee spelers over zijn. Een variant op deze huisregel zou kunnen zijn: geen palifico als het aantal dobbelstenen in het spel kleiner of gelijk is aan het aantal startspelers.
Conclusie
Een bod met een even aantal zessen zal gemakkelijk geaccepteerd worden met het halve aantal in jokers. Bijvoorbeeld van vier keer
naar twee keer 
.Perudo is een spel met de juiste mengeling van psychologie, intuïtie en statistiek. Wat dat betreft ken ik geen vergelijkbaar spel die deze elementen zo treffend in zich heeft. De regels zijn niet moeilijk, helder en logisch. ’t Is dat Sinterklaas al is geweest, maar dit is het spel dat je had moeten vragen. Een nadeel van Perudo is, dat het uitmaakt wie je voor, maar vooral na, je hebt zitten. Zodra iemand jouw bod accepteert ben je er weer voor een ronde vanaf. Verder is Perudo wat mij betreft hèt dobbelstenen-blufspel om op tafel te zetten. Ook kun je het meestal in een half uur spelen. Vraag ‘m dus komend december cadeau van de Goedheiligman. Je zult er geen spijt van krijgen.
| Perudo | |
| Totaal |  |
| Speelbaarheid | |
| Vormgeving |  |
| Geluk |  |
| Tactiek | |
| Prijs | |
beste dobbelspel dat ik ken. Speel dit liever dan bijvoorbeeld poker.
Poker is dan ook geen spel. Het is een sublimatie van de menselijke hebzucht gemaskeerd met een ‘sfeertje’.
En als je poker zonder geld speelt, is het ook nog eens een slecht spel.