Spellen zijn er in vele soorten (en maten). Je kunt spellen dan ook op vele manieren indelen. Ook ik deel spellen soms in in categorieën. Of het is om mensen een categorie te laten kiezen waaruit ze iets willen spelen, of dat ik met niet-spelers over spellen praat, ik gebruik nog wel eens de volgende indeling:
- vechtspellen
- ontwikkelingsspellen
- samenwerkingsspellen
De vechtspellen zijn degene waar twee of meer spelers elkaar regelmatig aanvallen. Er wordt dus echt gevochten tussen de spelers. Dat ze daarbij speelstukken gebruiken is “een detail”. Enkele klassieke titels zijn Schaken, Stratego, Risk. Ook veel van de spellen waarbij historische veldslagen worden gesimuleerd kun je hier onder rekenen.
In ontwikkelingsspellen probeert elke speler zijn eigen positie zo goed mogelijk te ontwikkelen om daarmee te winnen. Er wordt door de spelers dus niet zozeer onderling gevochten. De spelers proberen alleen maar als eerste de meest lucratieve posities op het bord in te nemen, of zichzelf in andere zin zo voordelig mogelijk te ontwikkelen. Dat die ontwikkeling van de ene speler de andere hindert is logisch, maar echt vechten vind ik dat niet. Voorbeelden van deze categorie zijn bijvoorbeeld Catan, Carcassonne.
In samenwerkingsspellen of coöperatieve spellen proberen de spelers tezamen te winnen. Meestal met zijn allen tegen het spel, waarbij via de regels van het spel wordt gezorgd dat de spelers meer of minder moeite hebben om te winnen. Maar er zijn ook enkele spellen waarbij alle spelers op één na tegen die laatste persoon spelen. Die laatste persoon is dan de slechterik. Of vanaf het begin bekend is welke speler niet met de anderen meedoet kan ook nog variëren. Enkele voorbeelden uit deze groep zijn: In de Ban van de Ring (allemaal samen, maar met een uitbreiding alle Hobbits tegen Sauron), Shadows over Camelot (allen samen, maar met een kans op een verrader), Arkham Horror (allen samen), Descent (allen tegen één).
Aan de laatste categorie wil ik de komende tijd af en toe aandacht besteden. Eerst zal ik een lijstje maken van spellen in deze categorie. Daarna wil ik ten minste enkele van deze spellen bespreken.
De manier waarop spelers tot elkaar verhouden is inderdaad een interessante manier om spellen in te delen. Echter als ik er wat langer over nadenk, zou ik graag deze categorisatie op ‘wetenschappelijk’ verantwoorde wijze willen verfijnen:
1 – Solitaire Spellen: Geen medespelers, dus … Voorbeelden: Solitaire – wellicht meer een puzzel – en Patience.
2 – Directe Confrontatiespellen: Win door het bevechten van je tegenstander(s). Voorbeelden: Schaken, Risk en Board Wargames.
3 – Indirecte Confrontatiespellen: Je bent vooral op jezelf gericht, maar het dwarsliggen van tegenstanders is legitiem. De zogeheten ontwikkelingsspellen vallen in deze categorie. Voorbeelden: Carcassonne, Ticket to Ride, Funkenschlag en Blokus.
4 – Groepsspellen, oftewel Teamplay: Samen met medespelers ga je een ander team te lijf. Wie je mede- en tegenstanders zijn is hierbij duidelijk. Voorbeelden: Axis & Allies, Bridge en Miniatuur Wargames met gedeelde commando’s.
5 – Politieke Spelen: De vraag hoe de belangen liggen staat centraal. Wie je mede- en tegenstanders zijn, is niet zozeer duidelijk, als wel afhankelijk van oordeel. Voorbeelden: Diplomacy, Junta en Saboteur.
6 – Coöperatieve Spelen: Spelers werken samen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Toch kunnen ze ook eigen doelen nastreven of zelfs een verradersrol hebben. Het spelsysteem of een spelleider zorgt niet alleen voor een setting maar ook voor tegengas. Voorbeelden: Rollenspellen, Shadows over Camelot en Republic of Rome.
Henri,
Bedankt voor je uitbreiding, maar ik heb dan ook meteen een vraag. Hoe zou je bijvoorbeeld Arkham Horror dan classificeren als je het in je eentje speelt? Valt het dan nog steeds onder coöperatief?
Overigens was deze inleiding vooral bedoeld om het thema “coöperatieve spellen” te introduceren, ik wil hier vaker over gaan schrijven (alleen al het 1-tje in de titel duidt daar natuurlijk op).
Het probleem is een beetje dat ik Arkham Horror niet ken. Bij deze wijze van categoriseren zal er altijd ruimte voor discussie bestaan. De grens tussen 2 en 3 kan ook vaag zijn. De bedoeling is om spellen te typeren naar verhouding met medespeler(s), niet om spellen keihard in een categorie te plaatsen.
Maar als je Arkham Horror in je eentje speelt – als dat de bedoeling is – is er geen enkele interactie met andere spelers dus geldt het wat mij betreft als een categorie 1 spel: Solitair.